Zin en onzin van thermografie … laat u niet misleiden !
Wat is thermografie ?!
Thermografie is een meetmethode waarbij men met een thermografische camera de oppervlaktetemperatuur visueel in kaart brengt op een foto. Dit beeld noemen we een thermogram. Voor een correcte analyse van een thermogram moet de temperatuurschaal weergegeven worden. Lage temperaturen hebben hierop een donkere kleur en de hogere temperaturen lichtere kleuren.
Thermografie is multidisciplinair en wordt gebruikt van de medische sector, over de industrie tot in de bouwsector.
Thermografische foto van een woning aan de buitenzijde
Thermografische foto – thermogram mét temperatuurschaal
Zin en onzin van thermografie in de bouwsector
Thermografie wordt vandaag de dag frequent gebruikt door experts, maar helaas ook misbruikt om klanten te misleiden of te overtuigen van iets dat er niet is. Wij willen daarom waarschuwen voor dergelijke malafide praktijken en tegelijk de echte vakmensen verdedigen.
Laat een thermografie dan ook steeds door een expert uitvoeren ! Maar wie is expert ? Want het volstaat niet om de thermografie zelf onder de knie te hebben en de camera te kunnen bedienen. Je moet ook specialist zijn in het toepassingsgebied : een thermografisch beeld van een dieselmotor kan niet worden beoordeeld door een isolatiespecialist en omgekeerd kan een expert in motorenbouw een gebouw wellicht niet correct beoordelen.
Het beeld wordt ook beïnvloed door parameters zoals de emissiewaarde, de achtergrondstraling, het temperatuurbereik van de camera, het type camera dat wordt gebruikt, enz …
Wij zijn trouwens van mening dat je niet tegelijk rechter en partij kan zijn. Een uitvoering met isolatie kan best beoordeeld worden door een onafhankelijke deskundige dan wel door het uitvoerende bedrijf zelf. Vandaar dat wij onze thermografische beelden niet gebruiken als marketingtruc, maar louter aanwenden in het kader van steekproefsgewijze interne kwaliteitscontrole. Op vraag van de klant kan er uiteraard steeds een expertise mee uitgevoerd worden.
Is een thermografisch onderzoek nuttig/nodig ?
Een nog zichtbare dakisolatie met kieren en spleten die véél te dun is (vb. 6 cm) kan je met het blote oog beoordelen, daar heb je geen dure camera voor nodig.
Met andere woorden : weet je dat de muur, vloer, dak … niet of slecht geïsoleerd is (op het zicht of door ander onderzoek zoals endoscopie in spouwmuren) dan is een thermografie niet nodig.
Blijft er geen sneeuw op het dak liggen in de winter, voel je overal tocht, voelt de muur ijskoud aan … allemaal logische zaken die ons evenveel vertellen. De logische stappen zijn en blijven dan toch de plaatsing van dak-, muur- of vloerisolatie.
In geval van twijfel kan je een thermografisch onderzoek door een specialist overwegen. Dan is dit als aanvulling op een breder onderzoek een prachtig hulpmiddel.
Thermografische foto van een gevel met ramen
Thermografische foto van een muur van binnenuit met koudebruggen
Wat kan je er WEL mee zien (bouwkundig)
Om dit goed te begrijpen moeten we wat meer de technische toer op.
Thermografie legt temperatuursverschillen bloot en geeft in ons vakgebied een beeld van het isolatieschild.
Zo kan je als het ware ‘door’ een muur kijken, mits er voldoende temperatuursverschil is tussen binnen- en buitenzijde van die muur (liefst 10° C verschil of meer).
Je kan er koudebruggen mee blootleggen en de continuïteit van een isolatieschild controleren. Kieren en spleten zijn al moeilijker te detecteren achter een dikkere wand bijvoorbeeld. Je kan ook beoordelen of een koudebrug problemen gaat geven of niet (condensatie en de bijhorende risico’s op schade of schimmel). Want niet alle koudebruggen zijn ‘kritische’ koudebruggen ! Ze zijn er misschien wel maar veroorzaken geen grote problemen …
Een koudebrug moet 3°C warmer staan dan het dauwpunt om niet kritisch te zijn, lees : zodat er geen problemen ontstaan op vlak van condensatie. Uiteraard is de koudebrug wel een warmteverliespost, maar je kan ze niet altijd eenvoudig oplossen of vermijden.
Met een thermografische camera zijn er echt wel véél mogelijkheden : een lek onder een vloer of in een plat dak opsporen, een zekeringkast beoordelen op slechte contacten of componenten, een radiator controleren of hij wel goed ingeregeld is en niet vol slib zit, een leiding op doorstroming beoordelen, controleren of een zonnepaneel nog goed werkt, …
Waar nodig vullen we aan met een vochtmeting van de relatieve luchtvochtigheid én vochtgehalte van het te onderzoeken materiaal (vb. pleisterwerk muren, …)
Thermografische foto van een elektriciteitsbord-zekeringkast
Wat kan je er NIET mee zien
- Hoe dik er is geïsoleerd of welke isolatie er is gebruikt
- Of er een dampscherm of een onderdak is en hoe performant deze zouden zijn
- Of het om een spouwmuur of volle muur gaat (niet altijd te beoordelen)
- Of het om een propere spouwmuur gaat (dat doe je met een endoscoop)
Waar moet je voor opletten (als klant) ?
Laat je niet verleiden door aanbiedingen zoals “gratis thermografisch onderzoek”. Een correct onderzoek kost tijd aan meting én beoordeling en kan bijgevolg niet kosteloos gebeuren. Weet ook dat een foute analyse je meer problemen kan opleveren dan géén analyse.
In onderstaande opsomming zal duidelijk worden waarom :
- Je hebt pas een correct beeld vanaf een verschiltemperatuur van minstens 10°C (binnen t.o.v. buiten), lees : een meting van oktober tot april en liefst ’s morgens héél vroeg of ’s avonds heel laat.
- Het oppervlak (vb. de muur) mag niet in direct zonlicht vallen (de zon doet haast alle temperatuursverschillen die je wil detecteren meteen verdwijnen).
- De camera moet loodrecht op het oppervlak meten, rekening houden met reflectie van bepaalde materialen zoals glas, aluminium, het verdampingseffect van een natte muur of dakpan die uitdroogt en de gemeten temperatuur sterk kan beïnvloeden, de camera scherp stellen, het meetbereik én de schaal aanpassen naargelang wat hij wil meten, …
- Metingen van luchtlekken doet men van binnenuit, een luchtlek zal je buiten niet kunnen meten omdat de wind je warme luchtlek letterlijk zal “wegblazen”.
- Hou rekening met verschillen in temperaturen die logisch zijn : een warme radiator achter een geïsoleerde muur zal je kunnen zien, maar dat is geen fout in de isolatie !
- Hou rekening met de gevoeligheid van een camera die tot 0,1 °C gaat en dus ALLES toont.
Leg je hand 1 seconde op een oppervlak en je ziet dit al op de thermografische foto (zie afbeelding). Een malafide “specialist” zou je wel eens kunnen overtuigen van problemen die er niet zijn ! - Een foto zonder schaalverdeling is NIETS waard. Wij zien nog vaak “verslagen van specialisten” waar de schaalverdeling niet naast de thermografische foto staat afgedrukt.
Daar is rood rood en blauw blauw, maar ze betekenen niets. Het temperatuursverschil kan evengoed 20°C zijn dan 0,1°C … want de camera past zich aan het totaalverschil aan.
Hoe kleiner het temperatuursverschil op de foto, hoe meer detail je ziet.
Thermografische foto van een handafdruk, toont de gevoeligheid
De mening van Bouwunie
Bouwunie waarschuwt voor wildgroei thermografische metingen (Persbericht BOUWUNIE, 3 maart 2015)
- Geen erkende opleiding voor gebruik camera voor particuliere woningen
- Deskundigheid en expertise noodzakelijk voor juiste interpretatie